Diễn giả Mai Thanh Vân chỉ bạn cách thoát khỏi mê cung học tập

Bạn có bao giờ cảm thấy mình đang lạc lối giữa một mê cung sự nghiệp không? Bạn thu thập các kỹ năng cũng như những manh mối, nhưng mỗi ngã rẽ mới chỉ hé lộ thêm nhiều lối đi, chứ không phải lối ra. Vấn đề không nằm ở bản thân mê cung mà là ở tấm bản đồ bạn đang dùng, áp lực phải liên tục học hỏi khiến chúng ta choáng ngợp, nhưng lối thoát không nằm ở việc học nhiều hơn, mà là học một cách chiến lược hơn.

Cảm giác hoang mang đó là một trải nghiệm phổ biến, tuy nhiên, trong nội dung chia sẻ "Học tập hướng nghiệp" ở Hội thảo Sâu Sắc 2025, diễn giả Mai Thanh Vân đã đưa ra những góc nhìn sắc bén và có tính phản biện, mang đến chìa khóa để chúng ta tự tìm đường. Những “insight” này không chỉ là lời khuyên, mà là một hệ thống định vị giúp bạn vẽ lại tấm bản đồ sự nghiệp của chính mình.

Tỷ lệ nhảy việc cao: Dấu hiệu ngành năng động, không phải thiếu trung thành

Góc nhìn mới về 'nhảy việc' được nhìn nhận tại Sâu Sắc 2025

Chúng ta thường mặc định rằng tỷ lệ “turnover” cao là một dấu hiệu tiêu cực, tuy nhiên trong một số lĩnh vực đây lại là một quan niệm lỗi thời. Một sự thật ngầm hiểu trong các ngành năng động như Truyền thông, Marketing hay Nhân sự là sự dịch chuyển liên tục không chỉ bình thường, mà đôi khi còn cần thiết.

Đây không chỉ là một ý kiến, mà là một thực tế được chứng minh bằng dữ liệu. Dữ liệu từ LinkedIn cho thấy ngành Nhân sự (14.6%) và Marketing (12.9%) có tỷ lệ turnover cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn ngành (10.6%), đây không phải là dấu hiệu của sự thiếu trung thành mà là nhịp độ trao đổi chất của một lĩnh vực đang phát triển nhanh và biến động. Môi trường này "đòi hỏi sự thay đổi, sự đổi mới sáng tạo... liên tục", buộc những người làm nghề phải không ngừng tìm kiếm thách thức và đôi khi phải tìm môi trường mới để phát triển bản thân.

Cách nhìn này đã định nghĩa lại khái niệm nhảy việc, trong những lĩnh vực có tốc độ thay đổi chóng mặt thì chuyển đổi công việc ở mức độ nào đó, có thể là một dấu hiệu của tham vọng, sự chủ động và khả năng thích ứng cần thiết để không bị tụt hậu.

Kinh nghiệm không phải là ‘tấm khiên’ vững chắc, nhóm tuổi 35+ đối diện rủi ro cắt giảm

Phá bỏ ảo tưởng về sự trung thành của doanh nghiệp

trong bối cảnh ngành truyền thông nội bộ và văn hóa doanh nghiệp

Một lầm tưởng phổ biến khác là thâm niên và sự cống hiến lâu dài sẽ đảm bảo cho sự an toàn trong công việc, thế nhưng dữ liệu lại cho thấy một sự thật phũ phàng. Theo báo cáo thị trường lao động Quý 2 năm 2025 của Vieclam24h, nhóm tuổi từ 35-44 và 45-54 lại là nhóm có nguy cơ cao trong những đợt cắt giảm.

Tại sao những người từng được cho là “công thần” của tổ chức lại dễ bị tổn thương? Diễn giả Mai Thanh Vân đã chỉ ra một sự thật cốt lõi mà chúng ta cần phải đối mặt: Bài toán giữa doanh nghiệp và nhân sự - người sử dụng lao động và người lao động là bài toán giá trị và lợi ích, không phải bài toán gia đình.

Điều này phá bỏ ảo tưởng về sự trung thành của doanh nghiệp, thực tế là một hợp đồng dựa trên hiệu suất, sự an toàn công việc của bạn gắn liền với giá trị hiện tại và tương lai bạn có thể tạo ra, chứ không phải giá trị trong quá khứ bạn đã mang lại. Một khi phương trình đó mất cân bằng, thâm niên, sự cũ mòn sẽ trở thành một gánh nặng, không phải là tấm khiên bảo vệ.

Điều này cho thấy một thực tế tàn nhẫn nhưng vô cùng cần thiết rằng việc liên tục nâng cấp bản thân không phải là một lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc để tồn tại và duy trì sự phù hợp, đặc biệt là ở giai đoạn giữa của sự nghiệp.

Đừng sưu tầm kiến thức rời rạc, hãy xây dựng hệ thống kiến thức

Hãy nghĩ về những buổi hội thảo bạn từng tham dự. Bạn chăm chú lắng nghe, ghi lại rất nhiều những khái niệm rất hay, nhưng khi cần áp dụng, mọi thứ trở nên rời rạc, đây là sự khác biệt quan trọng giữa việc có kiến thức và sở hữu một hệ thống kiến thức. Không có hệ thống, chúng ta sẽ giống như những thầy bói xem voi, biết rất nhiều nhưng không có cái nào sâu và cũng không có cái nào liên kết với cái nào cả.

Để giải quyết vấn đề này, mô hình chữ T (T-Shaped Model) là một khung tham khảo chiến lược. Diễn giả đã giới thiệu một phiên bản cụ thể hóa cho ngành Truyền thông nội bộ & Văn hóa Doanh nghiệp (T-Shaped ICCER Framework) để hệ thống hóa kiến thức thành ba tầng:

Base Knowledge (Kiến thức nền): Những hiểu biết cơ bản về kinh doanh, bối cảnh ngành, Văn hóa dân tộc (National Culture) và phong cách lãnh đạo (Leadership Style)....
ICC Foundation (Nền tảng chuyên môn): Các khối kiến thức cốt lõi của ngành như Quan hệ công chúng (Public Relationship); Trải nghiệm nhân sự (Employee Experience) và Văn hóa doanh nghiệp (Corporate Culture)...
ICC Expertise (Chuyên môn sâu): Các kỹ năng đặc thù cho vai trò cụ thể như Truyền thông (Communications), Tổ chức sự kiện (Events), Sáng tạo nội dung (Content Creation), hay Xây dựng đội ngũ (Team Building).

Mục tiêu không phải là học nhiều hơn, mà là sắp xếp những gì bạn học vào một cấu trúc mạch lạc, có tính liên kết để tạo ra chiều sâu và giá trị thực sự.

Bộ khung tham khảo chiến lược trở thành điểm nhấn,

nhận được nhiều phản hồi tâm đắc từ người tham gia

Học kỹ năng mới không phải là bước đi đầu tiên để vượt qua khó khăn

Khi cảm thấy mông lung hay gặp những khó khăn, phản xạ tự nhiên của nhiều người là ngay lập tức tìm một kỹ năng mới để học, thấy ai học cái gì đó thì mình cũng sẽ học, với hy vọng rằng nó sẽ mở ra một con đường mới, đây là một cách tiếp cận sai lầm và kém hiệu quả.

Theo lộ trình 6 bước xây dựng sự nghiệp được chia sẻ, việc phát triển kiến thức và kỹ năng (knowledge and skill development) thực chất là bước thứ năm, bốn bước chiến lược quan trọng hơn phải được thực hiện trước đó:

Bước 1: Self-assessment (Tự đánh giá bản thân): Đây là bước nền tảng và quan trọng nhất. Đây không chỉ là một phân tích SWOT đơn thuần mà đó là việc kết nối sâu sắc với động lực nội tại và những giá trị cốt lõi của bạn trước khi thị trường nói cho bạn biết bạn nên là ai.
Bước 2: Assessing career opportunities (Đánh giá cơ hội nghề nghiệp): Nhìn ra xung quanh để xác định những cơ hội khả thi, phù hợp với bản thân và thị trường lao động.
Bước 3: Research & Finding GAP (Nghiên cứu và tìm ra khoảng trống): So sánh giữa năng lực hiện tại và yêu cầu của cơ hội bạn nhắm đến để thấy rõ khoảng trống cần lấp đầy.
Bước 4: Set Goals & Career Path (Thiết lập mục tiêu và lộ trình): Vạch ra một kế hoạch cụ thể, rõ ràng và được chia nhỏ thành từng cột mốc.

Chỉ sau khi hoàn thành bốn bước này, bạn mới thực sự biết mình cần học gì, như diễn giả đã trích lại câu nói nổi tiếng của Peter Drucker “Không có gì vô ích bằng việc bạn làm hiệu quả những thứ đáng ra không nên làm”. Việc học có chủ đích, phục vụ cho một mục tiêu đã được xác định trước, sẽ hiệu quả hơn gấp nhiều lần so với việc học một cách ngẫu hứng. Và hãy luôn lưu ý quá trình tái đánh giá (Re-assessing) để điều chỉnh kịp thời, bởi chúng ta đang sống trong một thời đại thay đổi như vũ bão.

Nhận diện ‘bóng ma’ tâm lý cản trở bạn

Nhận diện và gọi tên những bóng ma tâm lý để chủ động trên hành trình học tập

Ngay cả khi đã có một kế hoạch hoàn hảo, chúng ta vẫn có thể bị mắc kẹt trong mê cung bởi những rào cản tâm lý vô hình, có ba nỗi sợ hiện đại thường khiến chúng ta hành động sai lầm hoặc không thể hành động:

FOMO (Fear of Missing Out - Sợ bị bỏ lỡ): Cuộc rượt đuổi điên cuồng theo các xu hướng, để lại cho bạn một bộ sưu tập các kỹ năng rời rạc và một sự nghiệp rộng nhưng nông.
FOBI (Fear of Being Included - Sợ bị kéo vào): Sự rút lui vào vùng an toàn của sự kém cỏi, nơi nỗi sợ đưa ra lựa chọn sai lầm trở thành cái cớ để không lựa chọn gì cả.
FOBO (Fear of Better Options - Sợ có thứ tốt hơn): Tình trạng tê liệt vì phân tích, nơi việc tìm kiếm con đường hoàn hảo ngăn cản bạn đặt bước chân đầu tiên lên một con đường đủ tốt.

Việc nhận diện và gọi tên những bóng ma tâm lý này là bước đầu tiên để vượt qua chúng, khi hiểu được điều gì đang kìm hãm mình, bạn có thể chủ động đối mặt và bước tiếp trên hành trình học tập một cách sáng suốt và quyết đoán hơn.

Thoát khỏi mê cung học tập không phải là một cuộc chạy đua về số lượng kiến thức, mà là hành trình học tập với sự chủ đích, nó đòi hỏi sự trung thực tàn nhẫn về thị trường, sự tự nhận thức sâu sắc về bản thân và một kế hoạch được cấu trúc cẩn thận.

Chìa khóa nằm ở việc chuyển mình từ một người thụ động sưu tầm thông tin thành một kiến trúc sư chủ động xây dựng hệ thống tri thức của riêng mình, chỉ khi đó bạn mới có thể tự tin vạch ra con đường và tìm thấy lối đi trong sự nghiệp.

Nhật Cắt

SÂU SẮC (“show Sắc” hay “so sharp”) đang dần trở thành một Hội thảo thường niên hàng đầu về Truyền thông nội bộ & Văn hóa doanh nghiệp tại Việt Nam, quy tụ những chuyên gia trong ngành Văn hóa Doanh nghiệp & Truyền thông Nội bộ đến chia sẻ những nghiên cứu mới nhất, những bài học và kiến thức sâu sắc nhất, là nơi cộng đồng nghề có thể thu hoạch được thật nhiều điều bổ ích, góp phần nâng cao năng lực chung của anh chị em công tác trong ngành này.

Với chủ đề "Ngọc Trác Học Nghiên" nhấn mạnh quá trình tinh luyện tri thức, Sâu Sắc mùa 3 2025 không chỉ là nơi chia sẻ, mà là không gian để cộng đồng cùng nhau mài giũa, nghiên cứu, biến kinh nghiệm thành lý luận sắc bén, sẵn sàng thích ứng dòng chảy văn hóa và công nghệ thời đại mới, với sự tham gia chia sẻ của những chuyên gia xuất sắc nhất trong ngành, nhiều năm kinh nghiệm & có những góc nhìn & nghiên cứu thú vị về TTNB & VHDN, mang đến cho các thành viên tham dự những bài học sâu sắc, mới mẻ và thiết thực nhất.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về Hội thảo Sâu Sắc bằng cách xem tại đây